چندین روش درمانی (داروها و کرمهای موضعی) و بسیاری تکنیکهای تهاجمی برای بهبود پوستهای چروک وجود دارد. همه آنها تا حدی مؤثر هستند که: 1- ماهیت کلاژنها در سنین پیری را تغییر میدهند 2- پوست را میکشند 3- فرورفتگیهای پوست را پر میکنند یا 4- عضلات و ماهیچههایی که باعث چین خوردگی پوست میشوند را فلج میکنند.
این روشها شامل هر دو درمان پزشکی و جراحی میشوند:
درمانهای پزشکی برای چروکهای ظریف و سطحی:
- اسید ویتامین آ (ترتینوئین): این ترکیب که با نسخهی پزشک قابل دسترسی است، دارای طولانیترین سابقهی موفقیت در درمان پیری پوست و خطوط ظریف است. افراد باید بهطور مداوم از کرمهای حاوی ترتینوئین استفاده کنند. در ابتدای مصرف ممکن است قرمزی و پوستهپوسته شدن رخ دهد، اما معمولاً میتوان با کاهش غلظت کرم رتینوئید یا استفاده کمتر از آن، تا زمانی که پوست به آن عادت کند، این ناراحتی را به حداقل رساند.
- اسیدهای آلفا هیدروکسی: این اسیدها با عنوان اسیدهای میوه نیز شناخته شدهاند و شامل گلیکولیک و اسید لاکتیک هستند. آمادهسازی ترکیب این اسیدهای میوه کاملاً ایمن هستند و باعث هیچگونه تحریک و سوزش خفیف و موقتی نمیشوند. این ترکیبات باعث بهبود اندک میشوند.
- آنتیاکسیدانها: آنتیاکسیدانها شامل ترکیبی از ویتامین آ، ویتامین ث، ویتامین ای و همچنین بتا کاروتن هستند. شواهد و نشانههای بسیار کمی وجود دارد که نشان دهد این نوع از کرمها از لحاظ زیبایی بهبود چشمگیری ایجاد میکنند.
- مرطوب کنندههای معمولی: کرمهای که حاوی هیچ یک از مواد فوق نیستند فقط میتواند پوست را مرطوب کنند و ظاهر چروکها را بهطور موقتی بهبود دهند (عمق چروکها را در ظاهر کاهش میدهند).
گزینههای جراحی
- لایهبرداری اسید گلیکولیک: این لایهبرداریهای سطحی میتوانند تفاوت بسیار جزئی در شدت چینوچروکها ایجاد کنند.
- لایهبرداری عمیقتر: این لایهبرداریها از موادی مانند سالیسیلیک اسید و تری کلرواستیک اسید استفاده میکنند و نفوذ عمیقتری در پوست دارند. لایهبرداریهای عمیقتر تأثیر بیشتری در هموار کردن چروکهای سطحی و ظریف دارند. لایهبرداریهای عمیقتر همچنین خطرات و عوارض جانبی بیشتری مانند تغییرات طولانیمدت در رنگدانههای پوست (تغییر رنگ پوست) و زخمهای بیشتر، دارند. بعضی از لایهبرداریها به بیهوشی نیاز دارند. مسکنهای معمولی به کاهش ناراحتیهای شدید اما کوتاهمدت کمک میکنند.
- میکرودرم ابریژن: این کار به "سنباده زدن پوست" با دستگاهی حاوی بلورهای سیلیس یا آلومینیوم اشاره دارد. بسیاری از متخصصین زیبایی این خدمات را در بستههای 6 یا 7 جلسهای ارائه میدهند. میکرودرم ابریژن تغییری در آناتومی پوست ایجاد نمیکند، اگرچه ممکن است باعث شود پوست هموارتر به نظر رسد. محصولات آرایشی و بهداشتی که با عنوان "میکرودرم ابریژن" به بازار عرضه میشوند، فقط لایهبردارهای ملایم و بیضرری هستند که بههیچوجه تغییر چشمگیری در وضعیت چینوچروکها ایجاد نمیکند.
- درم ابریژن: این یک عمل جراحی واقعی است که اغلب تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. پزشک معالج با استفاده از یک وسیله چرخان پوست را بهمنظور صاف و هموار شدن میتراشد. بسته به مهارت و تجربه اپراتور، درم ابریژن میتواند باعث بهبود عالی شود، اما ممکن است دارای عوارض جانبی قابل توجهی مانند ایجاد زخم و تغییر دائمی در رنگ پوست نیز باشد.
- لایهبرداری با لیزر: با استفاده از ابزاری مانند دیاکسید کربن و لیزرهای اربیوم، پزشکان میتوانند با دقت و اطمینان بیشتری به نتایجی مشابه با درم ابریژن دست یابند. پزشک متخصص لیزر را چندین مرتبه از ناحیه مد نظر عبور میدهد تا به وسط درم، لایه دوم پوست آسیب برسد. این کار باعث میشود که تولیدکننده کلاژن طبیعی بدن که فرورفتگیها و چروکهای پوست را پر میکند، تحریک شود. برخی از متخصصین پوست با استفاده از داروهای آرامبخش اقدام به لیزر میکنند. در این حالت بیمار کاملاً هوشیار است و داروهای وریدی را برای تسکین درد دریافت میکند. پزشک همزمان با استفاده از آرامبخش، کرمهای بیحسی موضعی مانند EMLA را روی ناحیه مد نظر اعمال میکند، همچنین از بیحس کنندههای موضعی مانند لیدوکائین نیز استفاده میکند. بیماران ممکن است برای به حداکثر رساندن میزان بهبودی، به تکرار این فرآیند نیاز داشته باشند. بهبود پوست مدت زیادی طول میکشد (چند هفته تا چند ماه)، پس از انجام بازسازی پوست. علاوه بر این، این روش هم مانند درم ابریژن میتواند باعث تغییر دائمی رنگدانههای پوست و ایجاد زخم شود.
- لایهبرداری جزئی پوست: عملکرد لیزرهای جدید بهنوعی نسبت به لیزرهای سنتی اصلاح شده است. در این روش تمام پوست تحت درمان قرار نمیگیرد، بلکه فقط نواحی اطراف قسمتی که آسیب دیده تحت درمان قرار میگیرد. بهبودی بسیار سریعتر از روش سنتی رخ میدهد و مدت استراحت نیز کمتر است. بیمار ممکن است به چندین مرتبه درمان برای رسیدن به نتیجه کامل نیاز داشته باشد.
- لایهبرداری با لیزر غیر تخریبی: لیزرهای جدید سعی در تحریک سنتز کلاژن، در زیر پوست، بدون آسیب رساندن به اپیدرم دارند. مطالعات و تجربیات بالینی نشان میدهد که چنین روشهایی میتوانند خطوط نازک و سطحی را بهبود دهند، البته نه به اندازه لایهبرداری با لیزر. چندین درمان ممکن است لازم باشد. این روشها تقریباً بدون درد هستند و پس از آن میزان کمی قرمزی و پوستهپوسته شدن رخ میدهد. همچنین دوران نقاهت کوتاهی خواهد داشت.
- حرارت و رادیو فرکانسی: یکی دیگر از انواع روشهای غیرتهاجمی جوانسازی پوست، گرم کردن بافت با استفاده از فرکانس رادیویی و منابع نور مادونقرمز است. این تکنیکها هنوز در حال پیشرفت هستند، اما نتایج تا به امروز نشان میدهد که این روشهای درمانی ایمن هستند و میتوانند بهبود چشمگیر و پایداری ایجاد کنند، البته نه به اندازه تکنیکهای جراحی مانند لیفت صورت.
- جراحی زیبایی: لیفت صورت، لیفت ابرو و سایر عملهای مشابه میتوانند برای بسیاری از بیماران کارآمد باشند.
- لیفت صورت با نخ: در این روش، پزشک یک نخ سفت را در جهت مناسب وارد پوست میکند و بافت پوست را به این طریقه میکشد. پایداری نتیجه حاصل از این روش بحثبرانگیز است، با این حال شکی نیست که در زمان کوتاه میتواند یکی از روشهای زیبایی معمولی تحت بیحسی موضعی و با زمان ریکاوری کوتاه باشد.
- بوتاکس: تزریق سم بوتولینیوم و سمی کردن ماهیچهها، میتواند ماهیچههای صورت را که باعث ایجاد خط اخم روی پیشانی، خطوط ظریف اطراف چشم و سایر چینوچروکها میشود، فلج کند. بهبودی چند ماه طول میکشد و بیمار باید بهمنظور افزایش پایداری نتیجه، چندین مرتبه تزریق داشته باشد.
- فیلرها: متخصصین فیلرها را به پوست تزریق میکنند تا حجم را افزایش و چروکها و فرورفتگیها را هموار کنند. در گذشته، کلاژن، محبوبترین و رایجترین فیلر محسوب میشد. اخیراً متخصصان مراقبتهای بهداشتی از فیلرهای جدیدی مانند هیالورونیک اسید (ژل رستیلن، ژل ژویدرم) و کلسیم هیدروکسی لاپاتیت (ژل رادیس)، اسید لاکتیک (اسکالپترا) و پیوند چربی اتوگلوس استفاده میکنند، زیرا اثرات آنها میتواند 6 یا 9 ماه یا حتی بیشتر باقی بماند.
چندین روش درمانی (داروها و کرمهای موضعی) و بسیاری تکنیکهای تهاجمی برای بهبود پوستهای چروک وجود دارد. همه آنها تا حدی مؤثر هستند که: 1- ماهیت کلاژنها در سنین پیری را تغییر میدهند 2- پوست را میکشند 3- فرورفتگیهای پوست را پر میکنند یا 4- عضلات و ماهیچههایی که باعث چین خوردگی پوست میشوند را فلج میکنند.
این روشها شامل هر دو درمان پزشکی و جراحی میشوند:
درمانهای پزشکی برای چروکهای ظریف و سطحی:
- اسید ویتامین آ (ترتینوئین): این ترکیب که با نسخهی پزشک قابل دسترسی است، دارای طولانیترین سابقهی موفقیت در درمان پیری پوست و خطوط ظریف است. افراد باید بهطور مداوم از کرمهای حاوی ترتینوئین استفاده کنند. در ابتدای مصرف ممکن است قرمزی و پوستهپوسته شدن رخ دهد، اما معمولاً میتوان با کاهش غلظت کرم رتینوئید یا استفاده کمتر از آن، تا زمانی که پوست به آن عادت کند، این ناراحتی را به حداقل رساند.
- اسیدهای آلفا هیدروکسی: این اسیدها با عنوان اسیدهای میوه نیز شناخته شدهاند و شامل گلیکولیک و اسید لاکتیک هستند. آمادهسازی ترکیب این اسیدهای میوه کاملاً ایمن هستند و باعث هیچگونه تحریک و سوزش خفیف و موقتی نمیشوند. این ترکیبات باعث بهبود اندک میشوند.
- آنتیاکسیدانها: آنتیاکسیدانها شامل ترکیبی از ویتامین آ، ویتامین ث، ویتامین ای و همچنین بتا کاروتن هستند. شواهد و نشانههای بسیار کمی وجود دارد که نشان دهد این نوع از کرمها از لحاظ زیبایی بهبود چشمگیری ایجاد میکنند.
- مرطوب کنندههای معمولی: کرمهای که حاوی هیچ یک از مواد فوق نیستند فقط میتواند پوست را مرطوب کنند و ظاهر چروکها را بهطور موقتی بهبود دهند (عمق چروکها را در ظاهر کاهش میدهند).
گزینههای جراحی
- لایهبرداری اسید گلیکولیک: این لایهبرداریهای سطحی میتوانند تفاوت بسیار جزئی در شدت چینوچروکها ایجاد کنند.
- لایهبرداری عمیقتر: این لایهبرداریها از موادی مانند سالیسیلیک اسید و تری کلرواستیک اسید استفاده میکنند و نفوذ عمیقتری در پوست دارند. لایهبرداریهای عمیقتر تأثیر بیشتری در هموار کردن چروکهای سطحی و ظریف دارند. لایهبرداریهای عمیقتر همچنین خطرات و عوارض جانبی بیشتری مانند تغییرات طولانیمدت در رنگدانههای پوست (تغییر رنگ پوست) و زخمهای بیشتر، دارند. بعضی از لایهبرداریها به بیهوشی نیاز دارند. مسکنهای معمولی به کاهش ناراحتیهای شدید اما کوتاهمدت کمک میکنند.
- میکرودرم ابریژن: این کار به "سنباده زدن پوست" با دستگاهی حاوی بلورهای سیلیس یا آلومینیوم اشاره دارد. بسیاری از متخصصین زیبایی این خدمات را در بستههای 6 یا 7 جلسهای ارائه میدهند. میکرودرم ابریژن تغییری در آناتومی پوست ایجاد نمیکند، اگرچه ممکن است باعث شود پوست هموارتر به نظر رسد. محصولات آرایشی و بهداشتی که با عنوان "میکرودرم ابریژن" به بازار عرضه میشوند، فقط لایهبردارهای ملایم و بیضرری هستند که بههیچوجه تغییر چشمگیری در وضعیت چینوچروکها ایجاد نمیکند.
- درم ابریژن: این یک عمل جراحی واقعی است که اغلب تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. پزشک معالج با استفاده از یک وسیله چرخان پوست را بهمنظور صاف و هموار شدن میتراشد. بسته به مهارت و تجربه اپراتور، درم ابریژن میتواند باعث بهبود عالی شود، اما ممکن است دارای عوارض جانبی قابل توجهی مانند ایجاد زخم و تغییر دائمی در رنگ پوست نیز باشد.
- لایهبرداری با لیزر: با استفاده از ابزاری مانند دیاکسید کربن و لیزرهای اربیوم، پزشکان میتوانند با دقت و اطمینان بیشتری به نتایجی مشابه با درم ابریژن دست یابند. پزشک متخصص لیزر را چندین مرتبه از ناحیه مد نظر عبور میدهد تا به وسط درم، لایه دوم پوست آسیب برسد. این کار باعث میشود که تولیدکننده کلاژن طبیعی بدن که فرورفتگیها و چروکهای پوست را پر میکند، تحریک شود. برخی از متخصصین پوست با استفاده از داروهای آرامبخش اقدام به لیزر میکنند. در این حالت بیمار کاملاً هوشیار است و داروهای وریدی را برای تسکین درد دریافت میکند. پزشک همزمان با استفاده از آرامبخش، کرمهای بیحسی موضعی مانند EMLA را روی ناحیه مد نظر اعمال میکند، همچنین از بیحس کنندههای موضعی مانند لیدوکائین نیز استفاده میکند. بیماران ممکن است برای به حداکثر رساندن میزان بهبودی، به تکرار این فرآیند نیاز داشته باشند. بهبود پوست مدت زیادی طول میکشد (چند هفته تا چند ماه)، پس از انجام بازسازی پوست. علاوه بر این، این روش هم مانند درم ابریژن میتواند باعث تغییر دائمی رنگدانههای پوست و ایجاد زخم شود.
- لایهبرداری جزئی پوست: عملکرد لیزرهای جدید بهنوعی نسبت به لیزرهای سنتی اصلاح شده است. در این روش تمام پوست تحت درمان قرار نمیگیرد، بلکه فقط نواحی اطراف قسمتی که آسیب دیده تحت درمان قرار میگیرد. بهبودی بسیار سریعتر از روش سنتی رخ میدهد و مدت استراحت نیز کمتر است. بیمار ممکن است به چندین مرتبه درمان برای رسیدن به نتیجه کامل نیاز داشته باشد.
- لایهبرداری با لیزر غیر تخریبی: لیزرهای جدید سعی در تحریک سنتز کلاژن، در زیر پوست، بدون آسیب رساندن به اپیدرم دارند. مطالعات و تجربیات بالینی نشان میدهد که چنین روشهایی میتوانند خطوط نازک و سطحی را بهبود دهند، البته نه به اندازه لایهبرداری با لیزر. چندین درمان ممکن است لازم باشد. این روشها تقریباً بدون درد هستند و پس از آن میزان کمی قرمزی و پوستهپوسته شدن رخ میدهد. همچنین دوران نقاهت کوتاهی خواهد داشت.
- حرارت و رادیو فرکانسی: یکی دیگر از انواع روشهای غیرتهاجمی جوانسازی پوست، گرم کردن بافت با استفاده از فرکانس رادیویی و منابع نور مادونقرمز است. این تکنیکها هنوز در حال پیشرفت هستند، اما نتایج تا به امروز نشان میدهد که این روشهای درمانی ایمن هستند و میتوانند بهبود چشمگیر و پایداری ایجاد کنند، البته نه به اندازه تکنیکهای جراحی مانند لیفت صورت.
- جراحی زیبایی: لیفت صورت، لیفت ابرو و سایر عملهای مشابه میتوانند برای بسیاری از بیماران کارآمد باشند.
- لیفت صورت با نخ: در این روش، پزشک یک نخ سفت را در جهت مناسب وارد پوست میکند و بافت پوست را به این طریقه میکشد. پایداری نتیجه حاصل از این روش بحثبرانگیز است، با این حال شکی نیست که در زمان کوتاه میتواند یکی از روشهای زیبایی معمولی تحت بیحسی موضعی و با زمان ریکاوری کوتاه باشد.
- بوتاکس: تزریق سم بوتولینیوم و سمی کردن ماهیچهها، میتواند ماهیچههای صورت را که باعث ایجاد خط اخم روی پیشانی، خطوط ظریف اطراف چشم و سایر چینوچروکها میشود، فلج کند. بهبودی چند ماه طول میکشد و بیمار باید بهمنظور افزایش پایداری نتیجه، چندین مرتبه تزریق داشته باشد.
- فیلرها: متخصصین فیلرها را به پوست تزریق میکنند تا حجم را افزایش و چروکها و فرورفتگیها را هموار کنند. در گذشته، کلاژن، محبوبترین و رایجترین فیلر محسوب میشد. اخیراً متخصصان مراقبتهای بهداشتی از فیلرهای جدیدی مانند هیالورونیک اسید (ژل رستیلن، ژل ژویدرم) و کلسیم هیدروکسی لاپاتیت (ژل رادیس)، اسید لاکتیک (اسکالپترا) و پیوند چربی اتوگلوس استفاده میکنند، زیرا اثرات آنها میتواند 6 یا 9 ماه یا حتی بیشتر باقی بماند.